Uzun ve soğuk kış günlerinin ardından havaların ısınmasıyla birlikte cıvıl cıvıl bir enerji geliyor. Ancak bahar alerjisi olan milyonlarca insandan biriyseniz hapşırma, burun akıntısı ve öksürük gibi rahatsız edici semptomlar yüzünden dışarıda kaliteli zaman geçirmek biraz zorlaşabiliyor. Bahar alerjisi, belirtileri, hangi mevsimlerde ortaya çıkabileceği ve nasıl geçeceğine dair merak ettiğiniz soruların yanıtlarını öğrenmek için yazıyı okumaya devam edebilir; bu zorlu durumda işinize yarayabilecek bazı ipuçları hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Bahar Alerjisi Nedir?
Alerji, en sık karşılaşılan hastalıklardan biri. “Mevsimsel alerjik rinit” olarak da adlandırılan bahar alerjisi ise polen ve toz parçacıkları gibi bazı maddelerin burun, göz ve boğazınıza yapışması sonucu vücudunuzun verdiği bir reaksiyon. Halk arasında “polen alerjisi” adıyla da biliniyor. Diğer alerjiler gibi çevresel faktörler ve genetik yatkınlık sonucu ortaya çıkıyor.
Bahar Alerjisi Ne Zaman Olur?
Baharın gelmesiyle birlikte alerjik bünyeye sahip olanlar için zor zamanlar başlıyor. Sürekli hapşırma ya da burun tıkanıklığı nedeniyle yaşam kalitesi düşüyor. Peki bahar alerjisi ne zaman başlar? Adı üstünde, bahar alerjisi. Yani bahar aylarının gelmesiyle birlikte alerji sezonu başlıyor. Mart, nisan ve mayıs aylarında yaşanan mevsim geçişinde bahar alerjisi belirtileri ortaya çıkıyor.
Doğa yepyeni bir mevsime hazırlanırken polen yayılımı sürekli devam ediyor. Alerjiden mustaripseniz ve “bahar alerjisi ne zaman biter” diye merak ediyorsanız, bu sorunun cevabı 2 ila 4 ay olarak değişiyor. Bazı hastalar bu süre boyunca aralıklı olarak alerji belirtileri göstermeye devam edebiliyor. Yalnızca ilkbaharın polen mevsimi olduğu düşünülse de farklı polen türlerinin yayılımı eylül ayına kadar sürebiliyor. Yani bahar alerjisi sanıldığından daha uzun bir süreci kapsayabiliyor. Birçok insan ilkbaharda alerji yaşarken, tetikleyicilere bağlı olarak yaz, sonbahar ve hatta kış aylarında bile alerjik belirtiler gösterilebiliyor.
Bununla birlikte bulunduğunuz yerin iklimine bağlı olarak da küçük farklılıklar olabiliyor. Örneğin ılıman havaya sahip bölgelerde bazı polenler daha uzun süre dayanabildiği için alerji süresi uzayabiliyor.
Bahar Alerjisi Neden Olur?
Bahar alerjisinin en büyük tetikleyicisi tabii ki polen. Peki bahar alerjisi nasıl olur? Ağaçlar ve yabani otlar, diğer bitkileri çoğaltmak için bu küçük taneleri havaya bırakıyor. Bu taneler, alerjisi olan birinin burnuna girdiklerinde vücudun savunmasını bozuyor. Bağışıklık sistemi poleni bir tehlike olarak görüyor ve alerjenlere saldıran antikorları serbest bırakıyor. Bu da histamin adı verilen kimyasalların kana salınmasına yol açıyor. Histaminler, alerjiniz varsa çok tanıdık olan burun akıntısı, kaşıntılı gözler ve diğer semptomları ortaya çıkarıyor.
Polenin yanı sıra bahar yağmurlarıyla birlikte evinizin içinde ve dışında daha fazla küf oluşması da alerjiyi tetikliyor. Genetik faktörler de alerji sahibi olmanızda etkili olabiliyor.
Bahar Alerjisi Belirtileri
Semptomların türü ve şiddeti, bulunduğunuz yere ve polen miktarına göre değişse de genel olarak bahar polen alerjisinin belirtileri şöyle:
- Burun tıkanıklığı,
- Burun akıntısı,
- Hapşırma nöbetleri,
- Öksürük ve boğaz kaşıntısı,
- Gözlerde sulanma,
- Burun ve gözlerde kaşıntı,
- Uyku bozukluğu,
- Baş ağrısı,
- Gözaltı morlukları,
- Sinüslerde baskı ve yüzde ağrı,
- Koku ve tat duyularında azalma,
- Yorgunluk,
- Çocuk hastalarda elleri buruna sürtme.
Hapşırma, burun akıntısı, vb. semptomlar kadar yaygın görülmese de bahar alerjileri deri döküntülerine de neden olabiliyor.
Bu belirtilerin şiddeti kişiye göre değişiklik gösterebiliyor. Bazıları hemen hemen tüm belirtileri aynı anda gösterirken, bazıları ise sadece hafif reaksiyonlarla atlatabiliyor. Aradaki fark, alerjenlere karşı genetik duyarlılıklarının yanı sıra maruz kalınan çevresel faktörlere bağlı olarak ortaya çıkıyor.
Hormonal değişimlerle birlikte anne adaylarında da alerjik problemler ortaya çıkabiliyor. Öte yandan bazı uzmanlar gebelikte bahar alerjisi ile karşılaşan anne adaylarının çocuklarının alerjik olma ihtimalinin yüksek olduğunu söylüyor.
Bahar Alerjisi Nasıl Geçer?
Bahar alerjisiyle yaşamak kuşkusuz zordur. Tedavisi de diğer alerjik hastalıklar gibi kesin değil. Ancak bazı yöntemlerle alerjinizi kontrol altına almak mümkün. Bunun için öncelikle alerjinizi nelerin tetiklediğini öğrenmeniz ve uzman hekimden bir yönlendirme almanız gerekiyor. İşte bahar alerjisi tedavisi ve alerjinizi azaltacak ipuçları:
- İlaç tedavisi
Her hastanın gösterdiği alerjik reaksiyon farklı olacağı için bir uzmana danışarak alerji testi yaptırabilir ve bu doğrultuda en uygun ilaç tedavisine başlayabilirsiniz. Bunun yanı sıra nazal burun spreyleri de alerji tedavisinde sıklıkla kullanılıyor.
- Hava durumuna dikkat edin
Polen miktarının yüksek olduğu sabah saatlerinde, kuru ve rüzgarlı havalarda mümkün olduğunca dışarı çıkmayın. Yağmurlu havalarda polen miktarı azalsa da yağmur sonrasında uçuşma devam ediyor. Böyle günlerde maske kullanarak maruz kaldığınız polen miktarını azaltabilirsiniz.
- Dış alerjenleri kontrol altına alın
Geceleri pencereleri ve kapıları kapalı tutun. Bahçe işleri ile ilgileniyorsanız koruyucu giysiler giyin. Dışarıda vakit geçirdikten sonra saçınızdaki ve cildinizdeki polenleri gidermek için duş alın ve kıyafetlerinizi yıkayın.
- Evdeki havayı temiz tutun
Tüm polenleri evden uzak tutmak imkansız olsa da miktarını azaltabilirsiniz. Klima üniteleri kullanmak, evinizin ısıtma ve soğutma sistemlerine hava filtreleri takmak, taşınabilir hava temizleme cihazları kullanmak dahil olmak üzere dış mekan alerjenlerinin içeri girmesini azaltmaya yardımcı olabilecek yöntemleri deneyebilirsiniz. Evinizi sık sık havalandırmayı ve süpürmeyi de ihmal etmeyin.
- Bağışıklık sisteminizi güçlendirin
Alerjik reaksiyonlar direkt olarak immün sistemin alerjen maddeye karşı tepki göstermesi sonucu ortaya çıktığı için bağışıklık sisteminizi güçlü tutmanız çok önemli. Bağışıklığınızı güçlendirmek için vitamin ve mineral açıdan zengin besinleri beslenme rutininize dahil etmeli ve bol su tüketmelisiniz. Beslenme düzeninizden kızarmış yiyecekleri, şekeri, alkolü ve diğer toksinleri çıkararak detoks yapabilirsiniz. Deve dikeni, zerdeçal, enginar, turunçgiller ve kuruyemişler gibi karaciğeri destekleyici besinleri de sıkça tüketebilirsiniz.
Tüm bu yöntemleri denediniz ancak kendinizi daha da korumaya almak istiyorsunuz. Peki bahar alerjisine ne iyi gelir?
- Tuzlu su ile burun içini temizlemek, burun kanallarında biriken mukusu incelterek burun içinde biriken alerjenleri temizliyor. Aynı zamanda burun tıkanıklığının giderilmesine de yardımcı oluyor.
- Okaliptüs ve nane yağı gibi esansiyel yağlar anti-mikrobiyal özelliğe sahip. Bir buhurdanlık yardımıyla bu yağları evinizdeki havaya yayarak kullanabilirsiniz.
- Berlin’de bulunan University Medical Center tarafından yapılan bazı çalışmalar, akupunkturun alerjik reaksiyonları azalttığını ortaya koyuyor. Akupunktur tedavisi gören kişilerin tedavi görmeyen kişilere kıyasla alerjik reaksiyonları daha hafif atlattığı söyleniyor. Nitekim akupunkturun alerjik reaksiyon sırasında salınan inflamatuar proteinler olan sitokinlerin sayısını kontrol etmeye yardımcı olabileceği öne sürülüyor.
- Vücudunuz stres altında olduğunda her zaman olduğu kadar etkili çalışamıyor. Artan stres de alerjik rahatsızlıkları tetikliyor. Kendinize meditasyon yapmak için birkaç dakika ayırarak vücudunuzun verdiği alerjik reaksiyonları minimuma indirebilirsiniz.
Kısacası bahar alerjisi, vücudun bağışıklık sisteminin çevredeki bir şeye aşırı tepki vermesi sonrasında ortaya çıkıyor. Genellikle ilkbahar ve yaz aylarında görülse de etkileri tüm yıl boyunca sürebiliyor. Eğer böyle bir alerjiye sahipseniz yapabileceğiniz en basit şey, kendinizi alerjenlere karşı korumak. Burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve öksürük gibi alerji semptomları günlük yaşamınızı önemli ölçüde etkiliyorsa, en doğru tedavi yöntemi için mutlaka bir uzman hekimle görüşmelisiniz.