19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı; Atatürk’ün Samsun’a çıktığı ve Kurtuluş Savaşı’nı başlattığı tarihin yıldönümü olarak her yıl kutlanmaktadır. Atatürk’ün gençlere armağan ettiği bu gün milli bir bayramdır. Kurtuluş Savaşı’nın başlangıcı olarak kabul edilen 19 Mayıs, Türk milletinin de dönüm noktalarından birisi olarak kabul edilir.
19 Mayıs günü, bugünün öncesindeki dönem ve sonrasındaki uzun dönemi kapsayan Kurtuluş Mücadelesi’ne dair bilinenlerin yanı sıra bilinmeyen onlarca öykü var. Kahramanlıkların, cesaretin ve bir milletin yeniden ayağa kalkmasının hikayesi olan bu sürecin ilk günü 19 Mayıs 1919 olarak kabul ediliyor. Biz de 19 Mayıs’a ve Atatürk’ün Kurtuluş Mücadelesi’ni başlatmasına dair bilinmeyenleri bu güne özel olarak derledik.
1. Eski Bir İngiliz Vapuru
Atatürk’ün 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a çıktığı Bandırma Vapuru aslında Glasgow’da küçük bir yolcu ve yük vapuru olarak yapılmış, birçok kez el değiştirmiş, hatta bir dönem batmıştır. İstanbul’a gelmesinin ardından yine yük ve yolcu vapuru olarak hizmet vermiş, son olarak da posta vapuru olmuştur. Atatürk, Kurtuluş Savaşı’na giden yolculuğu bu oldukça yaşlı ve ağır vapur ile yapmıştır.
2. İngilizlerin Bandırma Vapuru’nu Batıracağı Bilgisi
İngilizler Bandırma Vapuru’nun yola çıkmasına izin vermişlerdi ama aslında vapuru Karadeniz’de batırmayı hedefliyorlardı. Atatürk bu bilgiyi Rauf Orbay sayesinde almasına rağmen yolundan vazgeçmedi. Nitekim İngilizler vapuru batırmak için yola çıktılar. Ama Atatürk onların söylediği rotadan değil kendi rotasından ilerliyordu, bu nedenle Bandırma Vapuru’nu bulamadılar.
3. Kurtuluş Savaşı Olduğu Bilinmiyordu
Atatürk’ün Samsun’a çıkarak Kurtuluş Savaşı’nı başlatacağını aslında kimse bilmiyordu. Resmi görevi ordu müfettişliği olan Mustafa Kemal, Samsun’a bazı çetelerin yaptığı ayaklanmaları durdurmak için gitmekle görevlendirilmişti. Osmanlı’nın Kurtuluş fikrinden haberi yoktu.
4. Samsun’dan Sonra Havza
Mustafa Kemal Samsun’un ardından Havza ilçesine geçmiştir. Artan böbrek ağrılarını Havza’da bulunan kaplıcalar sayesinde dindirmiş ve Kurtuluş Mücadelesi üzerine çalışmalar yapmıştır.
5. Havzalı Ailelerin Güvenini Kazandı
Atatürk, Havza ilçesindeki halkın güvenini kazanmış, günümüzde müze olarak hizmet veren Mesudiye Oteli Atatürk ve arkadaşlarına tahsis edilmiştir. İlçe halkı Atatürk ve arkadaşlarına mücadelede yardımcı olmuştur.
6. “19 Mayıs Doğum Günüm”
Doğduğu gün tam olarak bilinemeyen Mustafa Kemal Atatürk 19 Mayıs için “Doğum günüm” sözünü kullanmış ve bu günü doğum günü saymıştır.
7. Gençlik ve Spor Bayramı
Spor bayramı aslında ilk olarak “İdman Bayramı” adı ile 1919 yılından önce kutlanmaya başlandı. Savaş yıllarında kutlanmayan bayram ardından “Jimnastik Bayramı” adı ile kutlandı.
8. Beşiktaş’ın Girişimleri İle Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı
19 Mayıs ilk kez 1935 yılında kutlanan bir bayram ve o günlerde “Atatürk Günü” adı ile kutlanıyordu. Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün Atatürk’e olan saygısını belirtmek amacıyla bu günü “Atatürk Spor Günü” olarak kutlanmasına öncü olması ve tüm spor kulüplerini bu fikir etrafında toplaması sonucunda günümüzde kutlanan 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı doğmuştur. Jimnastik Bayramı ve Atatürk Günü tek bir gün olarak birleşmiş ve milli bayram olarak resmiyet kazanmıştır.