Dünyadan Ramazan Gelenekleri ve Adetleri

Ramazan ruhsal yenilenmeye, sükunete ve tefekküre adanmış kutsal bir ay olarak dünyanın dört bir yanında farklı şekillerde kutlanıyor. Müslümanlar sahur, iftar ve Ramazan ayına özel diğer ibadetler için bir araya gelerek hem dini gelenekleri hem de kendi kültürlerine özgü adetleri yaşatmaya devam ediyor. İftar sofralarını süsleyen yöresel yemeklerden iftar sonrası yerel kutlama etkinliklerine kadar Ramazan gelenekleri her coğrafyada farklı şekillerde yaşatılıyor. Bu yazımızda dünyanın farklı ülkelerinde gerçekleşen Ramazan Bayramı gelenekleri hakkındaki ilginç bilgileri derledik.

Dünyadan Ramazan ve Oruç Gelenekleri 

Dünyada aynı anda 1,5 milyardan fazla insanın kutladığı Ramazan ayı, farklı kültürlerin ritüellerini, geleneklerini ve sıra dışı adetlerini ortaya çıkararak zengin bir kutsal hazine yaratıyor. Dünyada Ramazan ayı nasıl kutlanıyor diye merak ediyorsanız, farklı kültürlere ait farklı gelenekler için okumaya devam edebilirsiniz.

Türkiye’de Ramazan Gelenekleri

Türkiye’de Ramazan ayının ruhunu en iyi şekilde yansıtan onlarca farklı gelenek var. Birçoğu Osmanlı İmparatorluğu’nun mirası olan bu adetler arasında belki de en dikkat çekici olanı ise Ramazan davulcuları. Osmanlı’da Ramazan gelenekleri arasında epey önemli bir yere sahip olan Ramazan davulcuları mahalle sakinlerine sahur ve iftar vakitlerini haber veriyor. Üstelik Ramazan davulu geleneği Osmanlı’ya özgü fes ve yelek gibi geleneksel kıyafetlerin giyilmesiyle gerçekleştiriliyor. Tabii sokak sokak gezerek ibadete davet eden davulculara bahşiş vermek de bu geleneğin bir parçası. 

Türkiye’de Ramazan’ın paylaşma ve yardımlaşma ayı olduğunu vurgulayan gelenekler de bulunuyor. İhtiyaç sahiplerine verilmek üzere temel gıda malzemeleri içeren Ramazan kolisi yardımları da bunların başında geliyor. Bu anlamlı geleneği sürdürmek için Ramazan Paketleri zengin içerikleriyle n11.com’da sizi bekliyor.

Mısır’da Ramazan Gelenekleri

Mısır, Ramazan ayında dünyanın en görkemli festivallerinden birine sahne oluyor. Ülkenin tüm sokakları neşe ve mutluluk yaymak adına fanus adı verilen rengarenk fenerlerle süsleniyor. Bu Ramazan geleneği 10 ila 12. yüzyıllar arasında bölgede hüküm sürmüş Fatımilere kadar uzanıyor. Efsaneye göre aynı zamanda İslam aleminin halifesi olan hükümdar Ramazan’ın ilk günü Kahire’yi ziyaret ettiğinde onu karşılamak isteyen yerel halk karanlık sokakları mumlarla aydınlattı. Bu mumlar zamanla güzel desenli ve boyalı fenerlere dönüşerek Ramazan ayında Mısır’ın sokaklarını muhteşem bir şekilde aydınlatmaya devam ediyor.

Birleşik Arap Emirlikleri’nde Ramazan Gelenekleri

Birbirine benzer şekilde birçok Müslüman coğrafyası Ramazan ayı ve tatlılar arasında güçlü bir bağlantı kuruyor. Ramazan’dan bir ay önce, Şaban ayının ortasında ‘haq al laila’ adlı bir geleneği yaşatan Birleşik Arap Emirlikleri de bu ülkelerden biri. Nesiller boyu aktarılan ve eski bir emirlik mirası olan bu gelenek ‘bu gece için’ anlamına geliyor. Bu özel günde parlak ve renkli kıyafetler giyen çocuklar evleri kapı kapı dolaşıp şarkılar söyleyerek komşularından şeker ve ikramlar topluyor. Katar, Bahreyn, Umman, Kuveyt ve Suudi Arabistan’da farklı isimlerle anılan bu Ramazan geleneği paylaşmanın önemini vurguluyor.

Birleşik Arap Emirlikleri’nde sürdürülen Ramazan ayı gelenekleri bununla sınırlı değil. Ülkedeki Müslümanlar iftarda ve sahurda haşlanmış buğday ve etle yapılan ‘harees’ adlı baharatlı bir yemeği tüketiyor. Harees yemeğinin yulaf lapasına benzer kıvamıyla hem mideyi hem de ruhu beslediğine inanılıyor.

Fas’ta Ramazan Gelenekleri

Türkiye’dekine benzer şekilde, Fas’ta da iftar ve sahur vakitlerinde çalar saat görevi üstlenen Ramazan gelenekleri var. Nafar adı verilen bu gelenek halkı özellikle sahur vaktinde uyandırma konusunda büyük bir sorumluluk taşıyor. Bu geleneği yaşatanlar ay boyunca yaptıkları hizmetin mükafatını ise Ramazan’ın son gecesinde alıyor. Türkiye’den farklı olarak Osmanlı kostümleri yerine gandora şapkası gibi geleneksel Fas kıyafetleri giyiliyor. Ayrıca Fas’taki nafar çağrıları davullarla değil; dua şarkıları söyleyerek ve çeşitli üflemeli enstrümanlar çalınarak gerçekleşiyor.  

Ülkedeki Ramazan ve oruç gelenekleri arasında tatlıların önemli bir yeri var. Faslıların ‘ftour’ dediği iftar vaktinde de başlangıç genellikle tatlılarla yapılıyor. Faslı Müslümanlar oruçlarını hurma, meyve suyu ve diğer hafif tatlılarla açıyor. Devamında ise harir adı verilen sıcak mercimek ve domates çorbasının yanı sıra haşlanmış yumurta, tuzlu hamur işleri ve kızarmış balık gibi daha doyurucu yemeklere geçiliyor. 

Endonezya’da Ramazan Gelenekleri

Dünyanın en kalabalık Müslüman ülkesi olan Endonezya’da ülke çapına yayılmış Ramazan geleneklerine şaşırmamak gerek. Bu Güneydoğu Asya ülkesinin bazı Ramazan geleneklerine kendi özgü bir yaklaşımı var. Örneğin, oruç ve namaz ibadetlerine başlamadan önce bedeni ve ruhu temizlediğine inanılan padusan adlı bir arınma ritüeli gerçekleştiriyorlar. Endonezyalı Müslümanlar Ramazan’ın ilk gününden önce göllerde, nehirlerde ve şelalelerde toplanıp  kendilerini kutsal aya hazırlamak için tepeden tırnağa yıkanmaya başlıyor. 

Endonezyalılar Java Müslümanlarından gelen nyekar adlı başka bir Ramazan geleneğini daha yaşatıyor. Ramazan’ın yeni bir yaşam döngüsünün başlangıcı ve yeniden başlama zamanı olduğuna inanılan bu gelenekte artık dünyada olmayanlar için namazlar kılınıp dualar ediliyor.

Lübnan’da Ramazan Gelenekleri

Lübnan, Ortadoğu’daki birçok komşusuyla aynı Ramazan geleneklerini paylaşıyor. Dünyanın en eski geleneklerinden biri olan ‘midfa al iftar’ da bunlardan biri. Midfa al iftar geleneğinde ibadetle geçirilen bir günün sonunda insanlara iftar vaktinin geldiğini haber vermek için top atışı yapılıyor. Bu geleneğin aslında Mısır’da ortaya çıktığı ve her şeyin bir hükümdarın yanlışlıkla top ateşlemesiyle başladığına inanılıyor. Günümüzde Lübnan’da sırf bu amaç için kullanılan özel tarihi topları bile var.

Pakistan’da Ramazan Gelenekleri

Ramazan, ülkenin kültürüyle bütünleşmiş kutsal bir ay olarak Pakistan’da birbirinden farklı geleneklere sahne oluyor. Örneğin iftar söz konusu olduğunda yemekler genellikle gül aromalı bitkisel bir içecek ile samosa ve pakora gibi kızarmış yiyeceklerden oluşuyor. Ayrıca Pakistan’da Ramazan’ın sonunu ve bayramın başlangıcını kutlamak için ‘chaand raat’ adı verilen bir etkinlik gerçekleştiriliyor. Bu kutlamanın bir parçası olarak kadınlar ellerine kına yakarken rengarenk bilezikler takıyor. Kent sokaklarında kına tezgahlarının kurulduğu chaand raat günlerinde esnaflar dükkanlarını bu özel güne uygun bir şekilde dekore ediyor.

Bangladeş’te Ramazan Gelenekleri

Bangladeşli Müslümanlar, her yıl Ramazan ayı geldiğinde bağlılık ve kutlama için bir araya geliyorlar. Sokakları, dükkanları ve pazaryerlerini rengarenk süslemeler ve ışıklar kaplarken, binlerce insan kent meydanlarına akın ediyor. Bangladeş’te orucunu açmak isteyenler genellikle sevilen bir atıştırmalık olan jilapi, soğanlı piazu ve patlıcandan yapılan beguni gibi özel yemekler tüketiyor. Bununla birlikte iftar sofralarını kebap, rosto et ve taze sebze yemeklerinin yanı sıra geleneksel pakora ve mercimek çorbası yemekleri süslüyor. Ayrıca asırlık Chawk Bazaar pazarı ızgara etler ve lezzetli yemekler satan yüzlerce derme çatma tezgahıyla Ramazan ayında akşam buluşmaları için geleneksel bir merkez haline geliyor.

Zanzibar’da Ramazan Gelenekleri

Zanzibar’da yerel kültür üzerindeki Afrika, Asya ve Arap etkisi iftar sofralarında da görülüyor. Bolca baharat, et ve balıkla zenginleşen iftar sofralarında Hindistan Cevizi sütünde pişirilmiş manyok gibi tipik Afrika yemekleri de bulunuyor. Ayrıca Zanzibar’da Ramazan geleneği olarak insanlar namazdan sonra oruçlarını açmak için sahillere akın ediyor. Herkesin bir araya geldiği bu iftar etkinliklerinde mangalda yapılan etlerin ardından Hindistancevizi sütü, fasulye ve şekerden yapılan hafif bir tatlı tüketiliyor. 

Özetle Ramazan ayı dünyanın her yerinde birbirinden farklı şekillerde aynı amaç için kutlanıyor. Önemli bir ibadet olmasının yanı sıra tüm coğrafyalarda insanlar arasındaki iletişim, paylaşma ve yardımlaşma bağlarını güçlendirme amacı taşıyor.