Voleybol Kuralları Nelerdir? Voleybol Nasıl Oynanır?

İster tek başınıza ister arkadaşlarınızla olun, spor yapmanın sayısız yolu var; ancak rekabete dayalı takım sporlarının keyifli mücadelesi bir başka. Plajda, bahçede ya da parkta oynamak için tek bir topun yeterli olduğu voleybol da bunların başında geliyor. E tabii bu kadar basitleştirmek haksızlık olduğu için voleybolun kuralları ve nasıl oynandığıyla ilgili kapsamlı bilgi sahibi olmak isteyebilirsiniz.

Voleybol Nedir?

Voleybolu kısaca iki takım halinde oynanan bir salon sporu olarak tanımlamak mümkün. 1895’te ABD’li spor eğitmeni William G. Morgan tarafından kurgulanan bu oyunun hikayesi ise oldukça ilginç. Morgan’ın iş insanlarına minimum temasla maksimum keyif yaşatma arzusu sonucunda ortaya çıkan voleybol sporu; basketbol, beyzbol, tenis ve hentboldan ortak özellikler taşıyor. 

Uluslararası en popüler takım sporları arasında yer alan voleybolun su, plaj ve kapalı salonlarında oynanan çeşitli varyasyonları bulunuyor. Oyunculara maksimum fiziksel aktivite hareketli bir oyun dinamiği sunan voleybol el-göz koordinasyonu, refleks ve denge gelişimine de büyük katkı sağlıyor.

Voleybol Oynamak İçin Neler Gerekir?

Arkadaşlarınızla voleybol oynamak için bir top ve ip yeterli olsa da resmi müsabakalar biraz daha katı kurallar içeriyor.

Profesyonel voleybol maçları aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi gerekiyor:

• Oyun Alanı: 18 m uzunluk ve 9 m genişlikten oluşan voleybol saha ölçüleri oyun için dikdörtgen bir alan yaratıyor. Fileden sonraki ilk 3 metrelik bölüm hücum, kalan 6 metrelik bölge ise arka alan olarak adlandırılıyor. Ayrıca, zeminden 7 metre yüksekliğe kadar olan mesafe de voleybol sahası içine dahil ediliyor.
• File ve antenler: Tenisten ilham alınarak eklenen voleybol filesi erkeklerde 2,43 metre, kadınlarda ise 2,24 metre yüksekliğinde ayarlanıyor. 1 metre genişliğe ve yaklaşık 10 metre uzunluğa sahip filede her biri 10’ar cm kenar uzunluğunda kareler bulunuyor. Filenin yanlarındaki antenler ise oyun alanının yan sınırlarını belirlemek için kullanılıyor.
• Top: Elle oynanmaya uygun bir şekilde tasarlanan voleybol topları yaklaşık 260-280 gram ağırlığına sahip olarak üretiliyor. Voleybol topu çevre uzunluğu ise standartlara göre 65-67 cm olarak belirleniyor.

Voleybolda Takım ve Oyuncu Dizilişleri

Takımların kurulumu, dizilişi ve oyuncuların kullanması gereken ekipmanlar için belirlenmiş bazı voleybol kuralları bulunuyor: 

• Oyuncu Sayısı: Voleybolda takımlar 6’sı as 6’sı yedek olmak üzere en fazla 12 oyuncu bulundurabiliyor. Voleybol oyun kuralları gereği oyuncusu eksik olan bir takım seti veya maçı kaybediyor.
• Takım Dizilişi: Voleybolda başlangıç dizilişi aynı mevkideki oyuncuların çapraz bir şekilde pozisyon almasıyla gerçekleşiyor. Buna göre sağ arkada pasör, sol önde pasör çaprazı yer alırken; sol arkada smaçör, sağ önde ise smaçör çaprazı pozisyonundaki oyuncular yer alıyor. Sahanın orta çizgisinde kalanlar ise orta oyuncular olarak adlandırılıyor.
• Ekipman ve Formalar: Oyuncularının sahip olduğu temel ekipmanların başında voleybol ayakkabısı ve formalar geliyor. Dizlik, dirseklik ve diğer koruyucu ekipmanlar ise isteğe bağlı olarak kullanılıyor. Takım oyuncularının forma numaraları 1-20 arasında değişirken kaptan formasının ön yüzündeki sayının altında bir çizgi yer alıyor.
• Mevkiler ve Görevleri: Oyuncular her biri farklı beceriler gerektiren 5 farklı pozisyonda oynuyor. 

– Pasör: Hücuma en çok katkı sunan pozisyonların başında geliyor. Sağ arka köşeye konumlanan pasör oyuncuların topu smaçör ve diğer hücum oyuncularına göndermek için hassas bir dokunuşa sahip olması gerekiyor.

Pasör çaprazı: Hem hücum hem savunmaya katkı sunarak çok yönlü bir görev üstlenen pasör çaprazı ise filenin dibinde sol ön noktada yer alıyor. Buradaki oyuncular temelde rakibin dış vuruşlarını engellemekle sorumlu oluyor.

Smaçör: Bir takımda çapraz konumlanmış iki adet smaçör bulunuyor. Hücumun odak noktası olan smaçör pozisyonundaki oyuncuların mükemmel bir oyun okuma ve zıplama yeteneğine sahip olması bekleniyor. Ön ve arka sıralardan hücum yapabilen smaçör oyuncular savunmada ise genellikle servis karşılıyor.

Orta oyuncu: Rakip takımın hamlelerine karşı ilk savunma hattını oluşturan bu pozisyon için genellikle takımın en uzun oyuncusu seçiliyor. Aynı zamanda kısa paslarla hızlı hücum ataklarının geliştirilmesine de katkı sunuyor.

Libero: Farklı renkte forma giyerek diğer oyunculardan ayrılan liberolar, rotasyon durumunda orta oyunculardan birinin yerine geçerek oyunun gerisinde yer alıyor. Genellikle karşıdan gelen servis ataklarını karşılama görevi üstleniyor.

Voleybolda Maç Nasıl Kazanılır?

Oyuncular voleybol kuralları ve saha ölçüleri çerçevesinde dizilim sağladıktan sonra maç için geri sayım başlıyor.

Voleybolda galibiyet şu şekilde gerçekleşiyor:

• Voleybolda galibiyetin yolu setlerin çoğunu kazanmaktan geçiyor. 
• 3 set sayısı elde eden takım maçı kazanırken beraberlik durumunda oyun toplamda 5 sete kadar devam edebiliyor. 
• Her bir set 25 sayıdan oluşuyor. 
• Bir takımın set sayısı alabilmesi için seti en az 2 farklı skorla kazanması gerekiyor. 
• Skorun 24-24 olduğu setlerde takımlardan biri 2 farkla öne geçene kadar oyun devam ediyor.
• Eğer set sayılarında da 2-2 beraberlik durumu söz konusu olursa tie-break adı verilen beşinci bir set oynanıyor.
• Normal oyun setleri 25 skor üzerinden oynanırken tie-break setinde 15 skora ulaşan takım maçın galibi sayılıyor.
• Tie-breakte 14-14 beraberlik olması durumunda yine takımlardan biri 2 skor farkla öne geçene kadar oyun devam ediyor.

Voleybolda Sayı Nasıl Alınır?

Galibiyet için setleri kazanmak yeterli, peki ya set kazandıran sayılar nasıl elde ediliyor?

Bir takıma sayı kazandıran voleybol kuralları kısaca şöyle:

• Topu kural hatası olmadan rakip sahanın zeminine temas ettirmek,
• Karşı takımın kendi sahasında üç defadan fazla pas yapması, 
• Rakibin topu voleybol oyun sahası dışına çıkarması,
• Rakibin düdük çaldıktan sonra 8 saniye içinde servis yapmaması.

Voleybol Terimleri ve Anlamları Nelerdir?

Voleybol maçları izlerken sık duyduğunuz terimlerin anlamını merak ediyorsanız, en yaygın terimleri sizin için listeledik.

• Ace: Rakibin karşılayamadığı ve sayıyla sonuçlanan servis atışına deniyor.
• Servis: Takımların oyunu başlatmak için kendi yarı sahalarının bitiş çizgisi üzerinden karşı tarafa gönderdikleri vuruş.
• Manşet: Alçaktan gelen topları karşılamak için eller birleştirilerek yapıkan savunma vuruşu tekniğine deniyor.
• Parmak pas: Yüksek topları yumuşatarak takım oyuncularına pas çıkarmak için kullanılan karşılama tekniği.
• Smaç: Parmak pas, manşet veya diğer karşılama teknikleriyle pasa kaldırılan topu karşı tarafa göndermek için kullanılan hücum vuruşu.
• Teknik mola: İlk dört set boyunca önde olan takım 12. sayısını kazandığında verilen 60 saniyelik kısa dinlenme arası. 
• Blok: Oyuncuların file üzerinden zıplayarak rakip takımdan gelen hücum toplarını el ile karşılaması.
• Kolektif Blok: Aynı anda birden fazla oyuncunun bir araya gelerek hücum toplarını engellemesi. 
• Plonjon: Topun yere düşmesini önlemek için ileriye doğru atılmayı temsil ediyor. Dalış olarak da bilinen bu harekette genellikle yere yüz üstü bir şekilde düşülüyor. 
• Plase: Topu rakip takım oyuncusunun yanında veya üstünden hafifçe aşırtarak atmaya deniyor. Topa yumuşakça dokunarak file dibinden yere göndermeye çalışmak da plase olarak adlandırılıyor.

Seyir zevki yüksek voleybol maçları için kuralları öğrenmek büyük önem taşıyor. Bu keyifli sporun sadece izleyicisi değil, aynı zamanda tutkulu bir oyuncusu olmak istiyorsanız ihtiyacınız olan voleybol malzemeleri n11’de avantajlı fiyatlarıyla sizi bekliyor.