Bebeklerde diş çıkarma çoğu zaman hem anne hem bebek için sıkıntı verici bir süreç haline gelebilmekte. Diş çıkarma belirtileri, diş çıkarma takvimi ve diş ağrılarına karşı doğal yöntemler başta olmak üzere bebeğinizin diş çıkarma süreci sırasında ihtiyaç duyabileceğiniz tüm bilgileri bu yazımızda derledik. Tabii ki yazımızın büyük bir kısmı size bu süreçte yardımcı olacak bilimsel gerçeklerden ve faydalı ipuçlarından oluşuyor; ancak şunu söylemeden geçemeyeceğiz: Bebeğinizin ilk dişi kendini gösterdiğinde bizce ilk olarak yapmanız gereken şey bu değerli anı ölümsüzleştirmek için hemen bir fotoğraf çekmek. :)
Bebeklerde Diş Çıkarma Ne Zaman Başlar?
Bebeklerde diş çıkarma aslında çoğunlukla 4-7 ay arasında başlar, ancak diş çıkarma sürecinin en belirgin ve ele gelir sonuçlarını bebeğiniz ilk yaşını doldurduktan sonra gözlemlemeye başlarsınız. Başka bir deyişle diş çıkarma 12 ayını doldurmuş bebekler için önceliklendirilmesi gereken bir gelişim süreci olarak benimsenir. “Bebeklerde diş çıkarma kaç gün sürer?” sorusunun standart bir cevabı yoktur; zira bebeğinizin dişlerinin tamamının çıkması ve yerleşmesi oldukça uzun vadeli bir süreçtir.
Bebek dişleri aslında bebek henüz anne karnındayken oluşmaya ve gelişmeye başlar. Köklerini anne karnında salan dişler doğumdan sonra birkaç sene içerisinde uzamaya ve yerlerine oturmaya başlar.
Bebeklerde Diş Çıkarma Sırası Nedir?
Bebeklerde diş çıkarma ile ilgili en çok merak edilen soru da “Bebeklerde diş çıkarma sırası nedir?” oluyor. Diş çıkarma tablosu bu gibi durumlarda özellikle ilk defa anne olanlara büyük ölçüde yardımcı olan bir tablo olarak karşımıza çıkıyor. Bebeklerde diş çıkarma sıralaması genelde ön sıra ile start verir. 6. ve 7. aylarda alt çenede iki adet orta kesici diş kendini gösterir. Akabinde 8. ve 9. aylarda aynı şekilde üst çenedeki orta kesiciler ortaya çıkar. 10. ve 11. ayda üst çenedeki yan kesiciler belirirken 12. ve 13. ayda alt çenedeki yan kesiciler gelişimine başlar. Başka bir deyişle çocuğunuz 1 yaşını doldurduğu andan itibaren bu sıralamaya göre ağzında toplamda 8 diş vardır. 14. aydan itibaren azı dişleri kendini belli etmeye başlar. 14. ve 16. aylarda üst çenede bir adet sağda, bir adet solda olmak üzere birer azı dişi çıkar. 16. ve 17. aylarda azı dişleri bu sefer alt çenede belilir. Köpek dişleri ise 18. ve 19. aylarda, yani bebeğiniz yaklaşık 1,5 yaşını doldurduktan sonra çıkmaya başlar. 21. ve 22. ayarda ise üst çenedeki ikinci azı dişleri çıkar. 2 adet olan bu dişler 23. ve 24. aylarda aynı şekilde alt çenede çıkar ve neticede bebeğinizin diş çıkarma süreci aşağı yukarı 2 yılda tamamlanmış olur.
Bebeğinizin dişleri çıkarken dişlerin düz çıkmama olasılığı yüksektir ancak bu endişelenilecek bir durum değildir; zira hepsi zaman içerisinde alması gereken şekli almaktadır.
Tabii tahmin edebileceğiniz gibi bebeğinizin diş gelişimi 2 yıl ile sınırlı kalmıyor. 2 yılın sonunda nihai halini alan ve toplamda 20 adet olan bebek dişi, çocuğunuz 6 yaşına bastıktan sonra tekrar bir gelişim sürecine girer ve 11 ila 15 yaş arası süre boyunca tamamen değişime uğrar. 6 yaşından sonra çıkan dişler ise artık değişime uğramaz.
Bebeklerde Diş Çıkarma Belirtileri Nelerdir?
Bazı bebekler diş çıkarma sürecini hiç ağrı çekmeden ve hiç şikayet etmeden atlatırken bazıları maalesef bu kadar şanslı olamıyor. Çoğunlukla genetik ve yapısal faktörlere göre değişiklik gösterebilen diş çıkarma belirtileri bu dönemde bebeğinizin huzursuz olmasına sebep olabiliyor. Belirtiler aynı zamanda diş çıkarma süreci başlamadan birkaç ay önce de kendini belli edebilir; bu durumda da her ne kadar endişelenicek bir durum olmasa da her ihtimale karşı bir uzmana görünmenin ve teyit almanın faydası olur. Semptomların en sık ilk dişlerde ve azı dişlerinde yoğunlaştığını da belirtmiş olalım. Bu süreçte yaygın olarak karşılaşabileceğiniz belirtiler şu şekilde:
- Huzursuzluk
- Uyku sorunları
- Ağızda salyalanma
- Diş etlerine dokunma
- Emme
- Şişkin diş etleri
- Yüzde kızarıklıklar
- Kulak çekiştirme
- İştahsızlık
- Kilo alımının yavaşlaması
- İshal
- Ateş
Bebeklerde Diş Çıkarma Nasıl Gerçekleşir?
Tekrar belirtmekte fayda vardır ki bebeklerde diş çıkarma süreci bebekten bebeğe farklılık gösterebilmektedir. Diş çıkarma belirtilerinde olduğu gibi diş çıkarma sürecinin kendisi de farklı bünyelerde farklı reaksiyon ve tepkilere neden olabilir, ancak bebeklerde diş çıkarma çoğunlukla diş etlerinin kabarmasıyla başlar. Diş etleri kabarıp şiştikten sonra çıkmak üzere olan diş uç verir ve kendini gösterir. Şişkinlik ve enflamasyon artıkça keskin olan diş yüzeye yaklaşmaya başlar; bebeğinizin de doğal olarak en huzursuz olduğu ve en çok ağrıyı çektiği dönem bu dönemdir. Diş kendini tamamen diş etinden salana kadar diş ağrısı sürekli hale gelebilir. Bazı durumlarda bu ağrı ve huzursuzluk birkaç haftaya yayılabilmektedir; ancak çoğunlukla birkaç gün içerisinde ağrının hafiflediğini belirtmekte yarar var. Bebeğiniz bu denli rahatsızken iştahını da kaçıracağı için yeteri kadar besin almadığından şüphelenebilirsiniz; ancak ona takviye olarak vereceğiniz sıvı gıdalardan ve sütten yeteri kadar besine ve vitamine erişeceğine emin olabilirsiniz. Bu geçiş sürecini atlattıktan sonra bebeğinzin iştahı hali hazırda eski haline dönecektir.
Diş Çıkaran Bebeğime Ağrısı İçin Nasıl Yardımcı Olabilirim?
Çocuğunuzun bu süreçte dişleri kaşınacağı için ona çıngıraklı bir emzik ya da diş kaşıyıcı alabilir ve bu rahatsız süreci bir nebze olsun hafifletebilirsiniz. Emziği ve kaşıyıcıyı buzdolabında soğutmanızın faydası olur; ancak hiçbir koşulda buzluğa atmamaya dikkat etmelisiniz. Bununla birlikte işaret parmağınızı sterilize ettikten sonra onu bebeğinizin diş etleri üzerinde hafifçe baskı uygulayarak gezdirebilirsiniz. Bu yöntem de ağrının hafiflemesine ve kaşınmanın azalmasına yardımcı olacaktır. Eğer bebeğinizin katı gıdaya geçtiyse ona yoğurt ya da elma püresi gibi serin gıdalar yedirebilirsiniz. Diş kaşıma halkaları da anneler tarafından etkili olarak tavsiye edilen yardımcı ürünler arasında.
Bu yöntemlerden hiçbiri etkili olmazsa başvurabileceğiniz bir diğer yöntem ağrı kesiciler oluyor; ancak tabii ki bebeğinize herhangi bir ağrı kesici vermeden önce doktorunuza danışmalı ve ancak onun kontrolünde ilaç takviyesi yapmalısınız.
Yeni Çıkan Dişleri Sağlıklı Tutmak İçin Ne Yapmalıyım?
Bebeğiniz 12-36 ayları arasında ağzındaki ilk 20 dişin tamamını çıkartacaktır. Bu süreçte diş çıkarma sürecinden başarı ile çıkmanın yanı sıra çıkan dişleri korumak ve sağlıklı kalmalarını sağlamak da ebeveyn olarak görevleriniz arasında. Bunu yapmak için öncelikle bebeğiniz 1 yaşına bastığında onu ilk dişçi muayenesine götürmeli ve dişlerini işin uzmanına göstermelisiniz. Dişçiniz genel bir muayene ve bakım yapmakla birlikte size beslenme ve uyku tavsiyeleri de verecektir. Bununla birlikte çıkan dişlerin musluk suyu ile temizlenmesi gerektiği yaygın olarak verilen tavsiyeler arasında. Şişelenmiş içme suyunda bulunmayan musluk suyundaki florür diş ve kemik gelişimi için oldukça faydalı bir madde olarak biliniyor. 2 yaşına kadar diş macunu kullanılması ise kesinlikle tavsiye edilmeyen yöntemler arasında. Bebeğinizin ağzında emzik ya da biberon ile uyuyakalmamasına da dikkat etmelisiniz; zira bu alışkanlık haline gelirse ön dişlerde çürük oluşma ihtimaline yol açabilir.
Bebek arabası alırken dikkat etmeniz gerekenleri biliyor musunuz?