Göz alıcı çiçekleri ve koyu yeşil yaprakları ile botanik diyarının peyzaj güzeli olan ebegümeci otu, sağlıklı yaşam tutkunları arasında popülaritesini giderek artıyor. Taze sapları yemek tariflerine lezzet katan bu bitkinin dökme baharat olarak satılan kurutulmuş çiçekleri ise çay yapımında kullanılıyor. Ebegümeci çayı ne işe yarar, nasıl yapılır diye merak ediyor olabilirsiniz. Öyleyse ebegümeci çayı hakkındaki bilmeniz gereken tüm püf noktaları bu rehberde okuyabilirsiniz.
Ebegümeci Bitkisi Hakkında Temel Bilgiler
- Binlerce yıllık kullanım geçmişine sahip olan ebegümeci, MÖ 3. yüzyılda ünlü Yunan hekim Theophrastus tarafından tüketilmeden önce pişirilmesi gereken yabani sebzeler arasında gösterilmiştir.
- Dioscorides ise ebegümeciden özellikle sindirim sistemi ve farklı cilt problemleri için tüketilmesi faydalı olan bir bitki olarak bahseder.
- Ebegümeci Avrupa, Kuzey Afrika ve Güneybatı Asya’ya özgü bir bitkidir.
- Bitkinin malva sylvestris olan bilimsel adı Latincede “ormanda büyüyen” anlamına gelir.
- Ebegümeci ortalama bir metre civarında büyüyen, yetiştiği bölgeye göre tek veya iki yıllık bir bitkidir.
- Böbrek şeklindeki yaprakları tipik olarak dişli kenarları ve kırışık görünümüyle bilinir. Her yaprağı 2-4 cm uzunluğunda ve 2,5 cm genişliğindedir. Kuraklık toleransı yüksek olduğu için yaprak rengi derin yeşildir.
- Ebegümecinin beş yapraklı çiçekleri beyaz, pembe, mavi veya mor renkleri arasında değişir.
- Haziranda güzel bir şekilde çiçek açan bitkinin yaprakları yaz ilerledikçe koyu yeşil rengini kaybeder ve gövdesi pürüzlü bir görünüm kazanır.
- Ebegümecinin çiçeklenmesi haziran ve eylül ayları arasında gerçekleşir.
Ebegümeci Çayı Faydaları Nelerdir?
Metabolizmayı hızlandırdığı için ebegümeci çayı ile zayıflayanlar her geçen gün artıyor. Bununla birlikte ebegümeci çayı faydaları sindirim, boşaltım ve solunum sistemleriyle ilgili sorunlarda da etkili sonuçlar doğuruyor.
Ebegümeci çayının faydaları şunlardır:
- Sindirim ve boşaltım sorunlarının giderilmesine destek olur.
Ebegümeci çayı müshil özelliğinden dolayı bağırsak fonksiyonlarını düzenleyerek kabızlık gibi boşaltım sistemi problemlerine iyi geliyor. Bitkideki polisakkaritler bağırsak duvarlarının gevşemesine ve gıdaların daha iyi sindirilmesine yardımcı oluyor. Eğer kabızlık, mide bulantısı ve bağırsak spazmı gibi sorunlardan muzdaripseniz, ebegümeciyi çay halinde tüketerek ağrılarınızı hafifletebilirsiniz.
- İdrar söktürücü etkiye sahiptir.
Ebegümeci çayı idrar söktürücü etki yaratarak vücudun gün içinde daha fazla idrarın atılmasına yardımcı oluyor. Bu sayede hem vücuttaki toksinler atılmış hem de sıvı fazlalığının neden olduğu şişlik hissi önlenmiş oluyor. Tüm bunlar ebegümeci çayının idrar yolu enfeksiyonları için de faydalı olabileceğine dair inancı artırıyor. Bu bağlamda değerlendirilirse, özellikle böbrek taşı problemi yaşayanlar için alternatif bir çözüm yöntemi olabilir.
- Bağışıklık sisteminin korunmasına yardımcı olur.
Birçok bitki çayı gibi ebegümeci çayı da bakteriyel enfeksiyonların etkilerini sınırlayarak bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlıyor. Ayrıca, International Journal of Biological Macromolecules’te yayımlanan 2013 tarihli bir araştırmaya göre ebegümeci bitkisinden elde edilen polisakkaritler antioksidan görevi görüyor. Dolayısıyla bitkinin yaprak ve tohumlarının tüketilmesi de bağışıklık sistemine çeşitli faydalar sunuyor.
- Yaşlanma karşıtı etkiler gösterir.
Kozmetik ve bakım ürünlerinin vazgeçilmezi olan ebegümeci, yaşlanma karşıtı etkileriyle de biliniyor. Bitkinin formülündeki faydalı bileşenler cilt hücrelerine zarar veren ve kırışıklığa neden olan serbest radikallerle savaşıyor. Ebegümecide bulunan A vitamini içeriği ise cildin daha ışıltılı ve genç görünmesine yardımcı oluyor. Bununla birlikte özellikle kırılgan saçlara sahip kişiler için saç bakımı etkisi sunduğunu da belirtmekte yarar var.
- Ağız sağlığının korunmasına katkı sağlar.
Ebegümecinin bakterisit ve dezenfektan etkileri aft, diş eti ve boğaz sorunlarının giderilmesine destek oluyor. Polifenol bakımından epey zengin olan bu bitki, aynı zamanda serbest radikallerle savaşarak bakteri plaklarının gelişimini engellemeye yardımcı oluyor. Diş eti iltihabı şikayetleriniz varsa, ılık ebegümeci çayını günde iki ila üç kez düzenli bir şekilde gargara yaparak sorunlarınızı hafifletmeyi deneyebilirsiniz. Son olarak, ebegümecinin antibakteriyel ve antienflamatuar bileşenleri çeşitli ağız enfeksiyonlarına karşı da koruyucu etkiler barındırıyor.
- Solunum sistemi hastalıklarıyla baş etmeye yardımcı olur.
Ebegümecinin antiviral ve antiseptik etkili polisakkarit bileşenleri solunum sisteminin karşılaştığı birçok sorunun çözümünde rol oynuyor. Astım, amfizem ve bronşit gibi solunum yolu rahatsızlıkları için rahatlatıcı bir etki sunarken, boğazda biriken fazla mukusun atılmasına da destek oluyor. Boğaz ağrısı ve kuru öksürük şikayetleriniz arttığında ebegümeci çayı tüketerek solunum sisteminizi rahatlamayı deneyebilirsiniz.
Food and Chemical Toxicology adlı akademik bir dergide yayımlanan bir çalışmaya göre ebegümeci bitkisinin özellikle yaprak kısımlarında güçlü antioksidanlar bulunuyor. Bu da kış mevsiminde sıkça karşılaşılan grip ve soğuk algınlığı gibi problemlere karşı ebegümeci çayının etkili bir çözüm olabileceğini gösteriyor.
- Rahat ve kaliteli bir uykuyu teşvik eder.
Ebegümeci bitkisinin özü uykusuzluk, kaygı ve stres gibi problemler için reçete edilen bazı ilaçlarda kullanılıyor. Hatta diş hekimlerinin kullandığı lokal anestezi ilaçlarında dahi ebegümecinin yatıştırıcı etkisinden yararlanılıyor. Bulletin of Environment, Pharmacology and Life Sciences’ın 2013 sayısında yayımlanan bir araştırmaya göre ebegümeci uyku bozukluklarının tedavisinde de kullanılıyor. Geceleri uykuya dalmakta zorlanıyorsanız, bir bardak ebegümeci çayı içerek yatıştırıcı etkisinden yararlanabilir ve kaliteli bir uyku uyuyabilirsiniz.
Ebegümeci Çayı Nasıl Hazırlanır?
Sağlığa yararlı özelliklerinden faydalanmak için sabırsızlanıyorsanız, infüzyon tekniği ile hazırlanan aşağıdaki ebegümeci çayı tarifi ile şikayetlerinizi azaltabilirsiniz.
- Bir avuç yıkanmış taze ebegümeci yaprağını ve çiçeğini suyla dolu tencereye koyun.
- Su kaynamaya başladıktan sonra yaklaşık 10 dakika kadar pişirin.
- Ardından ebegümeciyi bir gece boyunca demlenmesi için bekletin.
- Son olarak bir süzgeç yardımıyla çayın sıvısını süzün ve ister sıcak ister soğuk dilediğiniz şekilde tüketin.
Çayınızı normal demleme yöntemiyle hazırlamak için iki tatlı kaşığı kurutulmuş ebegümeci çiçeğini sıcak suda beş dakika kadar beklettikten sonra tüketebilirsiniz.
Ebegümecinin Kullanım Alanları Nelerdir?
Geleneksel tıpta uzun bir geçmişe sahip olan ebegümeci kozmetikten gastronomiye kadar farklı alanlarda da kullanılıyor.
Ebegümecinin tıpta kullanımı:
- Ebegümeci alternatif tıpta yatıştırıcı ve rahatlatıcı özellikleri nedeniyle bitki çaylarında; modern tıpta ise yaygın olarak farmasötik ilaçlarda kullanılıyor. Bununla birlikte uyku kalitesini geliştirmeye yarayan çeşitli formüllerde rastlamak da mümkün.
Ebegümecinin mutfakta kullanımı:
- Her parçası ayrı bir şifa kaynağı olan ebegümecinin tüm bölümlerinden faydalanmak gerekiyor. Kalsiyum ve demir açısından zengin yaprak ve sürgünlerini salatalara ekleyebilir ya da sebze olarak pişirebilirsiniz. Ebegümecinin yumuşak sapları ise lezzeti zenginleştirmek için çorbalara konabilir; yağ, tuz ve limonla garnitür olarak yenebilir veya mantı, köfte ve omlet için dolgu olarak kullanılabilir. Ebegümecinin mor ve güzel çiçekleri tatlı ve salatalarda süsleme unsuru olarak veyahut kurutulduktan sonra bitki çayı karışımlarına renk katmak için kullanılabilir.
Ebegümecinin kozmetikte kullanımı:
- Ebegümeci cilt bakımı ve yaşlanma karşıtı etkilerinden dolayı çeşitli kozmetik ürünlerinde kullanılıyor. Formülünde yer aldığı tüm ürünleri zenginleştirerek yumuşaklığı artıran bu bitki; el kremi, şampuan, duş jeli, diş macunu, ağız gargarası ve cilt losyonu ürünlerine dahil oluyor.
Sağlıklı bir yaşamın yolu doğaya dönüşten geçiyor. Her şeyin doğallığını kaybettiği bir dünyada ebegümeci gibi şifalı bitkilerin tabii faydaları ise değişmeden, aynı kalıyor. Alternatif tıbbın bir mucizesi olan ebegümeci ile lezzetli çaylar demleyebilir ve yaşamınıza sağlıklı bir dokunuş yapabilirsiniz. Unutmadan, her şeyde olduğu gibi ebegümeci çayında da aşırı tüketimin zararlı olduğunu belirtmek gerekiyor. Yan etkilerinden korunmak için özellikle hamilelerin ve ağır ilaç kullananların tüketmeden önce doktor görüşü almasında yarar var.