Matcha Çayı Nedir, Faydaları Nelerdir?

Geleneksel Çin ve Japon kültürlerinde yüzlerce yıldır tüketilen matcha çayı son dönemlerde sağlıklı yaşam formüllerinin merkezinde yer alıyor. Konsantre bir besin kaynağı olan bu yeşil toz hem yetiştirilme biçimi hem de sağlığa faydalı özellikleriyle diğer çay türlerinden ayrılıyor. Matcha çayı nedir ve ne işe yarar diye merak ediyorsanız, potansiyel faydalarından kullanım biçimlerine kadar merak ettiğiniz tüm bilgileri bu rehberde bulabilirsiniz.

Matcha Çayı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

• Matcha Camellia sinensis adı verilen çay bitkisinin yapraklarından elde ediliyor. 
• Matcha tozu üretmek için özel olarak yetiştirilen çay bitkileri, yaprakları toplanmadan önce klorofil seviyelerini artırmak için iki hafta boyunca gölgelendiriliyor. 
• Hasattan sonra yeşil çay yaprakları buğulama, kurutma ve öğütme aşamalarından geçiyor. 
• Kurutulan yeşil çay yaprakları ince bir şekilde öğütülerek matcha tozuna dönüştürülüyor.
• İşlenme ve üretilme şekli nedeniyle, diğer çay türlerine göre daha yüksek oranda antioksidan ve kateşin gibi faydalı bileşikler içerdiği düşünülüyor.
• Güçlü ve topraksı bir aromaya sahip olan bu çayın tadı ıspanak veya buğday çimini andırıyor. 
• Bu yeşil tozun sağlığa yararlı özelliklerinden genellikle düzenli matcha çayı kullananlar faydalanıyor. 

Matcha Çayı Faydaları Nelerdir?

Yüzlerce yıldır Japon çay seremonilerinde kullanılan matcha çayı herkesin hoşuna giden lezzetli bir tada sahip olmasa da benzersiz faydalar sunuyor. 

Matcha çayı ne işe yarar diyorsanız, araştırmalarla kanıtlanmış yararları şu şekilde: 

1. Belirli kanser tiplerine karşı önleyici etki yaratabilir.

Birçok araştırma matcha çayı tüketiminin potansiyel olarak kanser riskini azaltabileceğini gösteriyor. Matcha’nın fayda sağladığı kanser tipleri şu şekilde:

• Mesane kanseri: Çin’de 882 kadın üzerinde yapılan bir araştırmanın sonuçları matcha tüketen kadınlarda mesane kanseri riskini önemli ölçüde azaldığını belirtiyor.
• Meme kanseri: Çay ve çay polifenollerinin meme kanserine karşı anti kanserojen özellikler taşıdığını gösteren çok sayıda araştırma mevcut. Bununla birlikte literatürdeki çalışmaların analizini yapan başka bir araştırmaya göre yeşil matcha çayı tüketen kadınlarda siyah çay tüketenlere kıyasla meme kanseri riskinin yüzde 22 daha düşük olduğunu belirtiyor.
• Kolon ve rektum kanseri: Yaşları 40 ila 70 arasında değişen 69.710 Çinli kadın üzerinde yapılan bir araştırma, bu çayı içenlerde kolorektal kanser riskinin yüzde 57 daha düşük olduğunu öne sürüyor. Aynı çalışmaya göre matcha çayının düzenli tüketimi tek başına rektum kanseri için de önleyici bir etki gösterebilir.
• Prostat kanseri: Binlerce Japon erkekten oluşan büyük bir denek grubuyla yapılan 2003 tarihli bir çalışma, günde beş bardak veya daha fazla yeşil matcha çayı tüketenlerin prostat kanserine yakalanma ihtimalinin %48 daha düşük olduğunu belirtiyor.  

2. Hastalıklarla savaşmaya yardımcı olan kateşin bileşeni içeriyor. 

Harvard Tıp Fakültesi tarafından yayımlanan bir makaleye göre yeşil çay ve matcha, kateşinler olarak bilinen bir grup antioksidanın en zengin besin takviyeleri arasında yer alıyor. Kateşinlerin oksidatif hasarı durdurmada C ve E vitaminlerinden daha güçlü olduğu düşünülüyor. Ayrıca kateşin gibi güçlü antioksidanlar kalp hastalığı, diyabet, kanser ve çeşitli kronik hastalıklara karşı önemli ölçüde koruma sağlıyor.

3. Matcha çayı zayıflama ve sağlıklı kilo kaybını teşvik edebilir.

Bu yeşil mucizenin bel bölgesine fayda sağladığını ve uzun süreli kilo kaybını desteklediğini ileri süren birkaç umut verici çalışma mevcut. Örneğin, Amerikan Klinik Beslenme Dergisi’nde yayımlanan bir araştırmaya göre 12 hafta boyunca kateşin içeriği yüksek çaylar tüketmek yağ kütlesi ve vücut ağırlığını azaltırken bel çevresinde de incelmeye yardımcı oluyor.

Benzer şekilde Hollanda’da yapılan bir inceleme, yeşil çay ve matcha çayında bulunan kateşinlerin vücut ağırlığını azaltabileceğini ve sürdürülebilir kilo kaybını destekleyebileceğini belirtiyor. Diğer bir deyişle matcha çayı ile zayıflayanlar bu çayın metabolizmayı ve yağ yakımını hızlandırma etkilerinden faydalanıyor.

4. Kas iyileşmesini ve dolayısıyla gelişim sürecini hızlandırabilir.

Matcha çayı fitness ve vücut geliştirme gibi yüksek yoğunluklu sporlarda kas iyileşmesini hızlandırarak gelişim sürecine katkı sunuyor. Ayrıca oksidatif stresin neden olduğu hücresel hasarı tersine çevirerek kaslara ve dokulara zarar gelmesini önlüyor. Bununla birlikte fiziksel aktiviteler ve matcha çayı arasındaki ilişki sporcuların dayanıklılığını artırmaya yönelik faydalar da sağlıyor.

5. Vücuttaki toksinlerin atılmasına yardımcı olur.

Matcha çayı yeşil rengini yüksek düzeyde klorofil içeriğinden alıyor. Bu bitkinin diğer çaylara kıyasla daha fazla klorofil içermesi gölgede yetiştirilmesinden kaynaklanıyor. Klorofil pigmenti matchaya kendine özgü bir renk kazandırırken istenmeyen toksinlerin, kimyasalların ve ağır metallerin vücuttan atılmasına yardımcı oluyor. Bu nedenle günlük bir fincan matcha çayı tüketmek klorofil alımını artırdığı gibi vücudun doğal detoksifikasyon yeteneğini de destekliyor.

6. Zinde bir dinginlik için yüksek düzeyde teanin içerir.

Matcha çayı uyarıcı bir madde olan kafeinin yanı sıra yüksek oranda teanin amino asidi içeriyor. Odaklanma ve rahatlama için güçlü etkiler yaratan bu kombinasyon alfa dalgalarını harekete geçirerek sakin bir uyanıklığı teşvik ediyor. Teanin amino asidi ayrıca beyindeki dopamin ve GABA düzeylerini artırmaya yardımcı oluyor. Bu sayede stres ve kaygının olumsuz etkileri de en aza indiriliyor. Yetiştirildiği koşullar nedeniyle matcha çayında normal çaylara göre beş kat daha fazla teanin bulunduğu tahmin ediliyor.

7. Kalp hastalığı ve hipertansiyon riskini azaltmaya destek olur.

Antioksidanlar ve kateşinler bakımından zengin olan matcha çayı kalp hastalıkları riskini azaltmaya yardımcı oluyor. Amerikan Tabipler Birliği Dergisi’nde yayımlanan bir çalışmanın sonuçları günde beş fincandan fazla matcha çayı tüketenlerin bir fincandan daha az tüketenlere kıyasla yüzde 26 daha düşük kalp krizi riski taşıdığını söylüyor. Bununla birlikte matcha çayı tüketmek kolesterol seviyesini ve kan basıncını düşürerek kalp hastalığı riskini de azaltıyor.

8. Tip 2 diyabet riskini azaltır.

Diyetinizde ve yaşam tarzınızda küçük değişiklikler yapmak tip 2 diyabet riskini azaltmanın en iyi yollarından biri ve bazı araştırmalar matcha çayının bu konuda özellikle faydalı olabileceğini gösteriyor. Amerikan Klinik Beslenme Dergisi’nde yayınlanan bir çalışmaya göre matcha çayı içmek kan şekeri seviyesini düşürerek kan şekeri kontrolünü uzun süreli dengeliyor. Buna ek olarak matcha insülin düzeylerinde de önemli bir düşüş sağlıyor.

Matcha Çayı Zararları ve Yan Etkileri Nelerdir?

Her şeyde olduğu gibi matcha çayında da aşırı tüketimin istenmeyen sonuçları var. Matcha çayı yan etkileri bazı hastalıklardan ilaçlarla etkileşime girmeye kadar farklı durumlarda ortaya çıkabilir. 

• Kafein etkilerine duyarlı kişilerin matcha çayı tüketimininde aşırıya kaçmaması gerekiyor. Özellikle uyuma zorluğu çekiyorsanız, yatmadan önce matcha çayı içmemenizde fayda var.
• Kafein içeriği nedeniyle, matcha çayı tüketimi hamileler, emziren anneler ve çocuklar için önerilmiyor.
• Aç karnına yeşil çay içmenin mide ağrısı ve bulantısına neden olabileceğini unutmamalısınız. Özellikle peptit ülser ve mide reflüsü sorunu yaşayanların matcha çayını yemekten sonra içmesi öneriliyor.
• Demir eksikliğine bağlı kansızlık yaşayan kişilerin matcha çayı tüketirken dikkatli olmasında fayda var; çünkü yeşil çaylar yiyeceklerdeki demirin vücut tarafından emilimini azaltabilir.
• Son olarak, matcha çayı bazı reçeteli ilaçlarla etkileşime girebilir. Devam eden bir sağlık sorununuz varsa kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.

Matcha Çayı Nasıl İçilir?

Matcha çayı diğerlerinin aksine toz formu taşısa da demleme yöntemiyle hazırlanıyor ve normal çay gibi tüketiliyor. Öte yandan matcha çayı kullanımı için geleneksel yöntemlerden farklı bir yol izleniyor. 

Matcha çayı nasıl yapılır diyorsanız, aşağıdaki 5 basit adımı uygulayabilirsiniz:

• Su ısıtıcısını taze ve filtrelenmiş suyla doldurarak kaynama noktasına kadar ısıtın.
• Matcha çayını tüketeceğiniz kupa veya fincana sıcak su ekleyerek bardağın ısınmasını sağlayın.
• Kupaya bir çay kaşığı matcha tozu ekleyin ve üzerine yaklaşık 70 ml sıcak su dökün.
• Su ve toz karışımını köpüklü ve kalın bir kıvama gelene kadar 1-2 dakika boyunca hızlıca karıştırın.
• Son olarak 130 ml sıcak su ekleyip hafifçe karıştırın ve afiyetle tüketin.

Matcha tozunun kullanımı sanılanın aksine çayla sınırlı değil. Bu çok yönlü bileşeni smoothie, kek, kurabiye ve dondurma gibi pek çok tarifte kullanabilirsiniz.

Mango Matcha Smoothie Tarifi

Zengin besin değeri, kremsi formu ve tropikal aromasıyla favori içeceğiniz haline gelecek bu smoothie tarifi ile güne antioksidanlarla dolu bir başlangıç yapabilirsiniz.

Malzemeler:

• 2 adet soyulmuş ve doğranmış olgun mango 
• 2 adet doğranmış orta boy muz
• 1 su bardağı şekersiz badem sütü
• 1 su bardağı portakal suyu
• 2 çay kaşığı bal
• 1 yemek kaşığı matcha tozu

Yapılışı:

• Tüm malzemeleri mikser veya blender ile pürüzsüz bir kıvama gelene kadar karıştırın. Afiyet olsun.

Bazen matcha tea bazen de maçça tozu olarak anılan bu yeşil çayın faydaları saymakla bitmeyecek kadar çok. Sağlıklı bir yaşam için yeni yollar ve lezzetler arıyorsanız, matcha çayını düzenli bir şekilde tüketmeye başlayabilirsiniz. Unutmadan, matcha çayının her zaman faydalı olduğunu söylemek mümkün değil. Bir sağlık sorununuz varsa veya ilaç kullanıyorsanız, kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.