Gittik, Gezdik, Yazdık: Balkanlar’ın İncisi Üsküp

Makedonya’nın başkenti, aynı zamanda da 600 bin kişilik nüfusu ile ülkenin en büyük ve en kalabalık şehri olan Üsküp’e yolunuzun düşme ihtimali, sandığınızdan da yüksek. Balkanlar’ın kalbinde bulunan bu Makedon şehri, İstanbul’a yalnızca 10 saatlik otobüs ya da 1,5 saatlik uçak mesafesinde bulunan, tarihi ziyadesiyle çetrefilli bir yer.

Bu zamana kadar Romalılar, Bizanslılar, Sırplar, Yugoslavlar ve Osmanlılar da dahil olmak üzere tarih boyunca pek çok medeniyet tarafından el değiştirmiş ve son olarak da şimdiki bağımsız halini almıştır. Tabii ki bu kadar farklı kültür görmüş, farklı gelenek ve göreneklere adapte olmuş ve asırlarca çeşitlilik içinde evrimleşmiş bir şehir söz konusu olunca görülecek ve gezilecek tarihi değerleri de eksik olmuyor. Geçtiğimiz günlerde gerçekleştirmiş olduğum Üsküp gezimden en akılda kalıcı detayları ve tecrübe edilmesi gerektiğini düşündüğüm anları sizlerle paylaşacağım.

Vardar Nehri’nin bir kıyısında Makedonlar ve Arnavutlar, diğer kıyısında ise çoğunlukla Türkler ikamet ediyor.

Üsküp’e gitmeden önce yaptığımız küçük bir araştırma sonrasında şehir nüfusunun yüzde 3’ünün Türk olduğunu öğrendik. Ancak vardığımızda bu oranın çok daha yüksek olma ihtimali kafamızı kurcalamaya başladı.

Girdiğimiz bakkallarda alışveriş sonrası “Thank you.” derken satıcıdan cevap olarak “Eyvallah, rica ederim.” cümlesini duymak ve sokakta yürürken sıcak, tavşan kanı çay teklifi ile karşılaşmak ilk günlerde bizi şaşırtsa da zamanla alışmak zorunda kaldık. Özellikle Türk bölgesi olarak geçen Vardar’ın batı kıyısı, kuyumcular sokağı, sıcakkanlı Türk esnafı ve çoğunlukla döner ve kebap benzeri Türk yemeklerinin satıldığı lokantaları ile göze çarpıyor. Üsküp’te kaybolmanız durumunda tek yapmanız gereken kendinizi Türk mahallesinin sıcak ve yardımsever kollarına teslim etmek.

Şehir merkezinde restore edilmiş yapılar ve görkemli heykeller dikkat çekiyor.

Yüz ölçümü bakımından oldukça küçük olan Üsküp’te merkeze ulaşmak zahmetsiz ve çok kolay. Oldukça modern ve Avrupai bir görünüme sahip olan merkeze ulaşmak için çift katlı halk otobüslerini kullanabileceğiniz gibi uygun fiyatlı taksilere de binebilirsiniz. Bu arada Makedon taksicilerin neredeyse tamamı akıcı bir derecede İngilizce konuşuyor ve taksimetre konusunda saygı uyandıracak düzeyde bir disipline sahip.

Merkezdeki görkemli Büyük İskender heykeli ise adeta şehrin sıfır noktasını oluşturuyor diyebilirim. Heykelden farklı yönlere doğru uzanan Arnavut kaldırımlı cadde ve sokaklarda bulunan cafe, bar ve restoranlar güleç personeli ve sıcacık görüntüsü ile sizi içeri davet ediyor. Merkezdeki fiyatlar şehrin diğer bölgelerine göre doğal olarak daha pahalı, zira burası şehrin en turistik ve en can alıcı lokasyonu. Ancak buna rağmen en lüks görünümlü restorana oturmanız durumunda bile menüdeki fiyatlar sizi şaşırtmaya yetiyor.

1 TL’nin yaklaşık 15 Makedon dinarına tekabül etmesinden dolayı ülkemiz piyasasına göre yiyecek ve içecekler oldukça ucuz kalıyor. Popüler alkollü içkiler 5-8 lira arasında değişirken porsiyonları bir hayli büyük, lezzeti ise hayranlık uyandırıcı yemeklerin fiyatları da 10 lira ile en fazla 20 lira arasında değişebiliyor.

Üsküp’te hayat gerçekten çok ucuz.

Bahsettiğimiz bu ucuzluk sadece cafe ve restoranlara has bir ucuzluk değil. Bakkallar, süpermarketler ve manavlar da oldukça uygun fiyata satış yapmakta. Tabii bu ucuzluk daha çok yerel üretim markalarda geçerli; ithal ürünler ve global markalar yine belli bir standardın üstünden satış yapmaya devam ediyor. Eğer otelde konaklamayı planlıyorsanız kahvaltı için bir plan yapmanıza gerek yok; ancak daire tutmaya karar verdiyseniz – ki bu Üsküp’e gelen turistlerin çoğunlukla tercih ettiği bir konaklama yöntemi – kahvaltı da dahil olmak üzere tüm öğünlerinizi planlamanız gerekiyor.

Turistlere özel daire sağlayan hosteller, çoğunlukla apartman ile aynı sokakta bir market olmasına özen gösteriyor. Birkaç adımda ulaşabileceğiniz markette kahvaltı için farklı ekmek, peynir ve et şarküteri çeşitlerine rastlayabilirsiniz. Seçiminizi yaparken alacağınız ürünün içinde domuz yağı olup olmadığını kontrol etmekte fayda var.

Konaklama demişken; bahsettiğim bu apartman dairelerinin içi oldukça modern ve konforlu bir biçimde tasarlanmış ve döşenmiş. 24 saat sıcak su ve kaloriferli ısıtmanın bulunduğu dairelerde saç kurutma makinesiden spatulaya, bulaşık deterjanından tuza ve kahveye kadar temel anlamda ihtiyacınız olabilecek her şey mevcut. Apartlarda kalmayı tercih ederseniz seçeceğiniz dairenin merkeze yakın bir konumda bulunmasına dikkat etmelisiniz. Dairelerin fiyatları ise gecelik kişi başı 20 TL’ye kadar düşebiliyor.

En şaşırtıcı detaylar

Tabii ki her yabancı şehirde olduğu gibi, Üsküp’te de birkaç gün geçirdikten sonra alışmış olduğunuz rutinden farklı, standart yaşam tarzınıza ters gelebilecek birkaç ufak detay var. İşte bunlardan birkaçı:

Akan trafikte karşıdan karşıya geçerken neredeyse her araç, yaya geçidi olsun olmasın, size yol verecektir. Türkiye’de yaşıyorsanız bu, büyük bir ihtimalle Üsküp’ün üzerinizde bırakacağı en kalıcı etkilerden biri olacaktır.

Bakkal ve marketlerin soğuk meşrubat dolaplarında mavi Fanta şişeleri ile karşılaşabilirsiniz. İçerisindeki içeceğin mavi renkte olduğunu düşünerek ve merakınıza yenik düşerek şişeyi satın alma gafletinde bulunabilirsiniz. Şişeyi açıp içeceğinizi bardağa döktükten sonra aslında renginin şeffaf, yalnızca şişenin mavi olduğunu keşfettiğinizdeki hayal kırıklığınızdan ise kesinlikle biz sorumlu değiliz.

Merkezde bulunan Büyük İskender heykeline çıkan ana caddelerden birinde sadece tatlıya adanmış bir çikolata dükkanı ile karşılaşabilirsiniz. Dükkanın içerisinde hediyelik tatlılar, kiloluk şekerler ve özel Makedon çikolataları da dahil olmak üzere farklı farklı lezzetler bulmanız mümkün. Ailenize ve sevdiklerinize Makedonya’dan küçük birer hediye getirmek isterseniz burası oldukça uygun maliyetli, ideal bir seçenek.

Vardar Nehri’nin üzerinden geçen köprülerin yükseltileri hariç, şehrin neredeyse tamamı dümdüz bir yapıya sahip. Bu da şehrin sokaklarını ve caddelerini uzun yürüyüşlere ve bisiklet kullanımına oldukça uygun hale getiriyor. Tabii ki bisikletçiler için özel olarak tasarlanmış bisiklet yolları ve neredeyse her sokakta bisiklet park yerleri de var.

Bahsettiğimiz bu görkemli heykeller ve modern yapılar, her ne kadar belediyelerin yürüttüğü hummalı çalışmalar sonucunda ortaya çıksa da, üçte biri açlık sınırında yaşayan ve yüzde 33 oranında işsizliğin hakim olduğu halk tarafından pek de sıcak karşılanmıyor diyebiliriz. Bundan dolayı olsa gerek ki özellikle yeni yapılan binaların ve pek çok gösterişli heykelin üzerinde protesto amaçlı grafitiler ve boyalar bulunmakta.

Kadınların işgücüne olan katkısı ise apayrı bir düzeyde hayranlık uyandırıyor. Marketten restoranlara, eczaneden esnaf dükkanlarına pek çok farklı işletmede kadın çalışana sıkça rastlamanız mümkün. Hatta Üsküp’ü gezdiğim 5 gün boyunca taksi şöförleri hariç hiç erkek çalışana rastlamadım desem yeridir.

Bir Çölyak hastası olarak özellikle fırınlarda dikkat ettiğim noktalardan bir tanesi glutensiz ekmeğin olup olmaması. Üsküp’teki neredeyse her fırında glutensiz ekmek opsiyonunun bulunması bir yana; bazı fırınlarda glutensiz brownie’ler, glutensiz milföy börekler ve glutensiz keklerle bile karşılaşabilirsiniz.

Şehrin ucuz olduğundan daha önce de bahsettik. Diğer taraftan hiç de ucuz olmayan, hatta tabiri caizse fiyatlarıyla adeta cep yakan bir yer varsa o da alışveriş merkezlerindeki mağazalar. Özellikle tekstil ve ayakkabı mağazalarında satılan kıyafet ve ayakkabılar Türkiye fiyatlarına göre en az 2-3 kat daha pahalı, çeşitlilik ise gözle görülür derecede daha az.

Buradan bekar erkeklere de küçük bir göz kırpalım: Makedon kızlarımız gerçekten de çok güzeller. :)

Ne dersiniz, bu bilgiler ışığında Üsküp sizden bir ziyareti haketti mi? Yorumlarınızı bekliyoruz!