8 Eylül Dünya Okuma Günü

Dünya Okuma Günü

Dünya Okuma Günü veya Dünya Okuma Yazma Günü (orijinal adıyla “International Literacy Day”), Dünya’daki okuma yazma oranlarına dikkat çekmek ve bu oranları artırmak için yürürlüğe konmuş özel bir gündür. 23 Nisan’da uluslararası olarak kutlanan Dünya Kitap Günü (diğer adıyla Dünya Telif Hakları Günü) ve Türkiye’de Mart ayının son Pazartesi gününde kutlanan Kütüphane Haftası’ndan farklıdır.

Dünya Okuma Günü Nedir?

8 Eylül Dünya Okuma Günü, UNESCO tarafından 17 Kasım 1965 tarihinde ilan edilmiştir. Dünya kitap okuma günü amacı, bireylerin, toplulukların ve toplumların okuma yazma bilmesinin öneminin altını çizmektir. Dünya Okuma Günü birçok ülkede kutlandığı için uluslararası bir gündür.

Dünya Okuma Günü etkinlikleri dünya çapında veya ülke bazında düzenlenebilir. Mesela, (en meşhur kitaplardan gidersek) Damızlık Kızın Öyküsü’nün yazarı Margaret Atwood, New York Üçlemesinin Yazarı Paul Auster, Simyacı’nın yazarı Paulo Coelho ve daha birçok yazarın bulunduğu Okuma Yazma İnisiyatifi Yazarları söyleşileri ve kitap imza günleriyle UNESCO’ya destek verir. Ünlü vakıflar, dernekler ve markalar da Dünya Okuma Günü kapsamında sosyal sorumluluk projeleri düzenleyebilir.

Ülkemizde direkt Dünya Okuma Yazma Günü için olmasa da okuma yazma oranlarının artırılması için yapılmış en etkili kampanyalardan biri kız çocuklarını hedefleyen “Baba Beni Okula Gönder” kampanyasıdır ve 23 Nisan 2005’ten beri devam etmektedir.

Dünyada ve Türkiye’de Okuma Yazma Oranları

Dünya Okuma Günü 2

Dünyada yaklaşık 775 milyon yetişkin asgari okuma yazma becerilerinden yoksun. Yani, 5 yetişkinden biri okuma yazma bilmiyor ve yetişkinlerin üçte ikisi kadın. 60,7 milyon çocuk okula gitmiyor ve çok daha fazlası okula düzenli olarak gitmiyor ya da bırakıyor (veya çeşitli nedenlerle bırakmak zorunda kalıyor). Wikipedia’da yer alan UNESCO raporuna göre, Güney ve Batı Asya %58,6 ile en düşük yetişkin okuma yazma oranına sahip. Bu bölgeyi %59,7 ile Sahra altı Afrika ve %52,7 ile Arap devletleri takip ediyor. Okuma yazma oranı en düşük ülkeler Burkina Faso (%12,8), Nijer (%14,4) ve Mali (%19).

Türkiye’de 6 yaş ve üstü okuma yazma bilmeyenlerin oranı, 2015 eğitim istatistiklerine göre %3,78. Dünyada olduğu gibi bu oranlarda erkekler ve kadınlar arasında fark var. Okuma yazma bilmeyen erkeklerin oranı %1,29 iken okuma yazma bilmeyen kadınların oranı %6,28. Okuma yazma oranı en yüksek olan ilk beş ilimiz Antalya, Tekirdağ, İzmir, Denizli ve Çanakkale. Okuma yazma oranının en düşük olduğu beş ilimiz ise Şanlıurfa, Mardin, Muş, Siirt ve Şırnak. Bütün bu oranlar aslında Dünya Okuma Günü’nün önemini ortaya koyuyor.

Okur Yazar Olmak Neden Önemli?

Dünya Okuma Günü-1

Yukarıda bahsi geçen UNESCO raporu, okuma yazma oranı ile şiddetli fakirlik ve okuma yazma oranı ile kadınlara karşı önyargı arasında net bir bağlantı olduğunu gösterir. Dolayısıyla, ilerleyebilmek ve refah toplumu olabilmek için okuma yazma oranlarının yükseltilmesi, hatta okuma yazma bilmeyenlerin oranının neredeyse sıfır olması şarttır. Okuma yazma bilen bir birey kendine, çevresine ve genel olarak topluma daha yararlı olabilir.

Okuma yazma bilen bir anne baba çocuklarını da daha iyi yetiştirecektir ve daha iyi yetişen çocuklar daha da iyi evlatlar yetiştirecektir. Kısa sürede olmasa bile uzun vadede böylelikle ülke adım adım daha ileri seviyelere taşınacaktır.

Nasıl Daha Çok Okuyup Yazabiliriz?

Okuma yazma oranını artırmak hemen hemen herkesin istediği bir şey ama söylendiği kadar kolay ve çabuk olmuyor maalesef. Bunun için devletin ve gönüllülerin sistematik bir şekilde, gerektiğinde el ele çalışması gerekiyor.

Okuma yazma oranını artırma yöntemlerinin en başında bu oranın düşük olduğu yerlerde altta yatan sebeplerin araştırılması gelir. Buralara devletin imkanları yeterince ulaşmıyor olabilir, kültürel kodlar özellikle kadınların okutulmasının önüne geçiyor olabilir veya ailelerin çocuklarını okutmaya maddi gücü yetmiyor olabilir. Sorun bulunduktan sonra çözüm üretilmeye başlanabilir.

Elbette, sadece temel okuma yazma becerileri öğretilmekle kalınmamalı, bu beceriler sürdürülebilir hale getirilip geliştirilmeli. Bunun için de kitaplar daha ulaşılabilir hale getirilebilir ve yetişkinlerin ilgisini çekebilecek keyifli etkinlikler düzenlenebilir.

Dünya Okuma Gününüz kutlu olsun! Okuma yazma oranlarının daha yüksek olduğu bir dünyaya… Dünya Okuma Günü’ne özel sevdiklerinize kitap hediye etmek ya da kendinizi ödüllendirmek isterseniz Kitap kategorimizi incelemeyi unutmayın!

İstanbul’da gidebileceğiniz sevimli kitap kafeleri görmek için tıklayın.

Önceki YazıSonraki Yazı