Piyano Nasıl Çalınır?

Yeni bir hobi edinirken ya da yeni bir enstrümana başlarken en iyi her zaman sıfırdan adım atmaktır; elbette aynı şey piyano çalmak için de geçerli. Piyano nasıl çalınır diye merak ediyorsanız, bu rehber tam size göre. Piyano nedir, nasıl çalınır ve sizi başlangıç seviyesinde piyano bilgisine taşıyacak olan adımlar nelerdir, hepsi bu yazımızda.

Piyano Çalmaya Başlamadan Önce: Piyano Notaları

Her şeyden önce belirtmekte fayda vardır ki pek çok kişi piyano çalmayı öğrenmek isterken işin içine nota okumak girdiğinde bu süreçten gözü korkarak soğuyabiliyor ve uzaklaşabiliyor. Halbuki piyano çalmayı öğrenirken nota okumayı öğrenmek, sanıldığı kadar zor bir durum değil.

Piyano nasıl çalınır serüvenine adım attığınızda müzik notaları size ilk etapta tuhaf ve anlaşılmaz gelebilir ancak unutmamak gerekir ki aynı şey alfabe için de geçerliydi, değil mi? Merakınız ve hem yazılı, hem sözlü olarak dilin çevrenizde kullanılıyor olması harflere karşı olan korkunuzu yenmenizi sağladı. Aynı şey, müzik notaları için de geçerli olacaktır.

Piyano notaları, piyanonun her bir tuşunu ifade eder. Toplamda 88 tuştan oluşan piyanonun ilk tuşu La-0 ile başlar, son tuşu ise Do-8 ile sonlanır. Piyanoda 7 adet temel nota bulunmakla birlikte temel notaların yanı sıra bemol ve diyez olmak üzere 5 adet yan nota bulunmaktadır. Temel notalar beyaz tuşlar ile simgelenirken piyanonun üst kısmında kalan siyah tuşlar bemolleri ve diyezleri taşır. Beyaz tuşlar ince, siyah tuşlar ise kalın sesleri temsil eder.

Piyano notalarını okumanın temelde iki farklı yolu vardır. Öğrendiğiniz yönteme bağlı olarak piyano tuşlarını doğrudan nota ismi ile eşleştirebilir ya da daha evrensel bir yöntem olan alfabetik yolla aklınızda tutabilirsiniz. Aradaki farkı anlayabilmeniz için aşağıdaki tabloyu inceleyebilirsiniz:

Piyano notalarını okurken karşınıza iki adet satır çıkacaktır. Üst satır sağ elinizi ifade ederken alt satır sol elinizi, yani bas notalarını simgeler. Yine aynı şekilde üst satır Sol anahtarı ile okunurken alt satırı okumak için Fa anahtarı bilgisi gerekir.

Piyano Nasıl Çalınır 101: Piyano Tuşları

Eğer gerçekten piyano nasıl çalınır diye merak ediyorsanız ve piyano çalmayı öğrenme konusunda ciddiyseniz, bir an önce bir piyano edinmeniz gerekmektedir. Elbette gerçek piyanolar, tuşlu orglara göre çok daha pahalı ve teferruatlıdır; bu yüzden de piyano ile yeni yeni tanışan biri için ilk etapta org temin etmek çok daha mantıklıdır.

Piyano tuşlarını özümsemek için öncelikli olarak piyanonun önüne oturun ve parmaklarınızı hafifçe beyaz tuşların üzerine yerleştirin. Parmaklarınız hafifçe bükülmüş ve rahat olmalı. Başlangıç noktası olarak ise Orta C notasını bulmanız gerekiyor. Nasıl mı? Orgun ortasında yer alan nota oktavında iki adet yan yana duran siyah tuşu bulun ve o ikisinin tam solunda kalan notaya basın: Tebrikler, az önce Orta C’yi çaldınız! Buradan yol alarak sağa, yani yukarıya doğru gidip, tek tek 8 adet beyaz tuşa basarsanız bir oktavı tamamlamış olursunuz. C’den başladığınız takdirde bu, C, D, E, F, G, A, B, C, yani aynı zamanda Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si, Do döngüsü olmuş olur.

Şimdi de Piyano Akortları ile Tanışalım

Piyano tuşları ve piyano notalarının yerleri ile tanıştıktan sonra bir sonraki aşama olan akortlara geçmeniz mümkün. Piyano akortları, birden fazla tuşa bastığınız takdirde ortaya çıkan “akort” sesi olarak bilinir. Önce sağ elinizle baş parmağınızı Orta C notasına yerleştirin ve orada tutun. Ardından bir sonraki beyaz notayı pas geçerek üçüncü parmağınızı iki siyah notanın tam üstünde yer alan notaya basın; yani E’ye. Hemen arkasından bir beyaz tuş daha atlayarak serçe parmağınızı bir sonraki beyaz tuşa, yani G notasına yerleştirin. Tüm bu notalara aynı anda bastığınız takdirde C akordunu gerçekleştirmiş olursunuz.

Piyanoda akortlar, isimlerini baş parmağınızın yer aldığı notadan alırlar. Elinizi bu hali ile olduğu gibi birer tuş yukarıya taşıdığınız ve altında yer alan üç tuşa aynı anda bastığınız takdirde Dm (D Minör) akordunu, bir sonraki tuşa yerleştirdiğiniz zaman ise Em (E Minör) akordunu gerçekleştirmiş olursunuz. Aynı şey geriye kalan F, G, A ve B perdeleri için de geçerli. Tebrikler, artık piyano akortlarını ve yerlerini biliyorsunuz!

Son Olarak: Piyanoda Bas

Elbette sadece notaları öğrenmek ve akortları çalabilmek, piyano nasıl çalınır maceranızın sadece başı. Piyanoda bas eklemek demek, sol eli de devreye sokmak demektir.

Fark ettiyseniz piyano notalarındaki ses kalınlıkları, soldan sağa doğru yol alırken giderek incelir. Piyanonun solunda yer alan notaların “bas” olarak geçmesinin sebebi de tam olarak bundan kaynaklanır; zira sol eliniz ile çaldığınız notalar daha kalın ve daha sert olacaktır. Piyanoda bas çalmayı öğrenmenin en kolay yolu, az önce öğrenmiş olduğunuz akortları olduğu gibi alıp, yine baş parmağınızı baz alarak sol elinizle piyanonun daha alt kısımlarına yönelmektir. Örneğin eğer sağ eliniz ile C akordunu çalıyorsanız, baş parmağınız C perdesinde demektir. Sol elinizi bir alttaki oktavın C perdesine yerleştirin ve aynı akordu hem sağ, hem sol elinizle basın. Bu sayede ses daha zengin ve dolu dolu gelecektir.

Aynı yöntemi kullanarak sağ ve sol elinizde kullandığınız akortları çeşitlendirebilir, farklı akort alternatifleri kullanabilir ve dilediğiniz gibi pratik yapabilirsiniz. Söz konusu iki elle piyano nasıl çalınır sorusunun cevabı olduğunda pratik yaparken yanlış diye bir şey yoktur, bizden söylemesi.

Piyano Öğrenirken Unutmamanız Gerekenler

Elbette piyano çalmayı öğrenmek, sadece bu rehberde anlatıldığı ile kalan bir süreç değil. Piyanoya alışmak, notaları ezberlemek ve bir müzik notası kağıdını okuyabilmek için aylarca, hatta yıllarca pratik yapmanız ve elbette mümkünse profesyonel bir mecradan destek almanız gerekir. Piyano çalmayı kendi başına öğrenmeye çalışmak da elbette mümkündür; ancak bu da aynı şekilde bolca pratik, zaman ve yatırım gerektirmektedir.

Piyano çalmayı öğrenenlerin en çok merak ettiği soruların başında ise elbette piyano çalmak ne kadar sürede öğrenilir oluyor. Bunun için net bir zaman dilimi vermek pek mümkün değildir; zira müziğe olan yatkınlığınız ve yeteneğiniz de bu sürenin değişmesinde rol oynayacaktır. “Daha dün annemizin…” gibi en basit piyano parçalarını çalabilecek kıvama gelmeniz birkaç ay sürecekken Rachmaninoff’un Piano Concerto #3 eserinde ustalaşmak 15 senenizi alabilir ;)

• Piyano çalarken konsantrasyon çok önemlidir; notalara ve önünüzdeki tuşlara odaklanmadığınız takdirde bir eseri saatlerce çalsanız bile doğru şekilde aksettirmeniz mümkün olmayacaktır.
• Piyano öğrenirken attığınız temel çok önemlidir. Doğru bildiğiniz yanlışlar sizi ileride olumsuz etkileyerek daha komplike eserleri çalmanıza engel olabilir. Bununla birlikte sürecin başında edindiğiniz yanlış bilgileri kafanızdan silmeniz de oldukça zor olacaktır.
• Daha pratik bir piyano öğrenme süreci için akıllı telefonunuzun uygulama mağazasında bulabileceğiniz piyano çalma uygulamalarından faydalanmanız mümkündür.
• Düzenli olarak pratik yapmak, piyano çalmayı öğrenmenin kilit özelliğidir. Yaptığınız pratikleri zamanladığınız takdirde bir ay içerisinde göstermiş olduğunuz gelişmeyi kayıt altına almanız mümkündür.
• Kişi, piyanoyu ne kadar hızlı çalarsa o işte o kadar ustadır algısı, kesinlikle yanlıştır. Kendinizi acele ettirmek ve bir parçayı hızlı çalmaya odaklanmaktansa var olan parçayı yavaş ama doğru çalmaya konsantre olmanız gerekir.
• Piyano nasıl çalınır sorunsalını çözmek için her gün en az 1 saat pratik yapmanız elzemdir.